วิธีคำนวณอัตราความสูงเด็กชาย เด็กหญิงแต่ละวัย

พัฒนาการของลูกน้อยเป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่หลายคนให้ความใส่ใจเป็นพิเศษโดยเฉพาะในเรื่องของ “ความสูง” ซึ่งเป็นการเจริญเติบโตทางกายภาพที่สามารถสังเกตเห็นได้ง่ายที่สุด และสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่หลายคนมักเป็นกังวลอยู่เสมอว่าลูกเราเตี้ยไปหรือไม่ สูงไม่ทันเพื่อนหรือเปล่าและจริงๆ แล้ววัยของลูกน้อยเรานั้นควรจะสูงเท่าไหร่ถึงเรียกได้ว่าดี?

ทำความเข้าใจเรื่องความสูงของเด็ก

ก่อนอื่น เรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่าความสูงของเด็กนั้นมีปัจจัยอะไรบ้างที่เข้ามาเกี่ยวข้อง

พันธุกรรม: ยีนส์จากคุณพ่อคุณแม่มีส่วนสำคัญมากในการกำหนดความสูงของลูก
โภชนาการ: อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วนเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับการเจริญเติบโต
การออกกำลังกาย: การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยกระตุ้นการผลิตฮอร์โมนการเจริญเติบโต
การนอนหลับ: การนอนหลับที่เพียงพอช่วยในการผลิตฮอร์โมนการเจริญเติบโต
สภาพแวดล้อม: สภาพแวดล้อมที่ดี ไม่มีความเครียด ช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตที่ดี

การประเมิน และติดตามการเจริญเติบโตของลูก

การติดตามการเจริญเติบโตของลูกอย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งสำคัญ วิธีการประเมินที่พ่อแม่สามารถทำได้ มีดังนี้

1. การวัดส่วนสูง และน้ำหนักอย่างสม่ำเสมอ

ควรวัดส่วนสูง และน้ำหนักของลูกในทุก ๆ เดือน พร้อมบันทึกไว้ เพื่อดูกราฟการเจริญเติบโต

2. การใช้กราฟการเจริญเติบโตมาตรฐาน

นำข้อมูลส่วนสูง และน้ำหนักของลูกมาเทียบกับกราฟการเจริญเติบโตมาตรฐานตามเพศ และอายุ ซึ่งสามารถขอได้จากสถานพยาบาล หรือดูได้จากข้อมูลด้านล่าง

3. การคำนวณเป้าหมายความสูง

สามารถคำนวณเป้าหมายความสูงของลูกได้โดยใช้สูตร

ผู้ชาย [(ความสูงพ่อ + ความสูงแม่ + 13) ÷ 2] ± 8.5 ซม.
ผู้หญิง [(ความสูงพ่อ + ความสูงแม่ – 13) ÷ 2] ± 8.5 ซม.

ทั้งนี้ ผลลัพธ์ที่ได้เป็นเพียงการประมาณการเท่านั้น ความสูงจริงอาจแตกต่างได้ประมาณ 5 เซนติเมตร

เมื่อไหร่ควรพาลูกไปพบแพทย์เรื่องความสูง

แม้ว่าเด็กแต่ละคนจะมีอัตราการเจริญเติบโตที่แตกต่างกัน แต่มีบางกรณีที่ควรปรึกษาแพทย์ ได้แก่

ความสูงต่ำกว่าเกณฑ์มาก: ถ้าความสูงของลูก ไม่ว่าจะเป็นเด็กชายหรือเด็กหญิง ต่ำกว่าเส้นเปอร์เซ็นไทล์ที่ 3 บนกราฟการเจริญเติบโตมาตรฐาน
การเจริญเติบโตช้าผิดปกติ: สังเกตว่าอัตราการเพิ่มความสูงของลูกช้ากว่าเพื่อนในวัยเดียวกันอย่างชัดเจน
มีอาการผิดปกติอื่น ๆ: เช่น อ่อนเพลียผิดปกติ ท้องผูกเรื้อรัง หรือมีปัญหาการเรียนรู้
พัฒนาการทางเพศเร็วหรือช้าเกินไป:
- เด็กหญิง: มีการพัฒนาของเต้านมก่อนอายุ 8 ปี หรือยังไม่มีสัญญาณเมื่ออายุ 13 ปี
- เด็กชาย: มีการขยายขนาดของอัณฑะก่อนอายุ 9 ปี หรือยังไม่มีสัญญาณเมื่ออายุ 14 ปี
ความสูงแตกต่างจากที่คาดการณ์: ความสูงปัจจุบันของลูกแตกต่างจากที่คำนวณจากความสูงของพ่อแม่มาก

อย่างไรก็ตาม ไม่ควรกังวลมากเกินไป เพราะในหลายกรณี อาจเป็นเพียงความแตกต่างตามธรรมชาติ การพบแพทย์จะช่วยให้มั่นใจว่าทุกอย่างเป็นไปตามปกติ หรือได้รับการดูแลอย่างเหมาะสมหากมีปัญหาจริง

เกณฑ์ความสูงเฉลี่ยของเด็กไทย

คุณพ่อคุณแม่หลายท่านอาจสงสัยว่า ลูกของเราสูงตามเกณฑ์หรือเปล่า? เรามาดูกันครับว่าเกณฑ์ความสูงเฉลี่ยของเด็กไทยเป็นอย่างไร

ส่วนสูงเด็กชาย ตั้งแต่อายุ 1 - 18 ปี

อายุ (ปี)	ส่วนสูงเฉลี่ย (ซม.)	ส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์ (ซม.)	ส่วนสูงสูงกว่าเกณฑ์ (ซม.)
1	75.7	70.6	80.8
2	87.8	82.0	93.6
3	96.1	89.9	102.3
4	103.3	96.7	109.9
5	110.0	103.0	117.0
6	116.1	108.7	123.5
7	121.7	113.9	129.5
8	127.0	118.8	135.2
9	135.2	123.6	140.8
10	137.5	128.5	146.5
11	143.1	133.7	152.5
12	149.1	139.1	159.1
13	155.7	145.1	166.3
14	162.1	151.1	173.1
15	167.7	156.5	178.9
16	171.9	160.7	183.1
17	174.6	163.4	185.8
18	175.9	164.7	187.1

โดยทั่วไป เด็กผู้ชายจะเริ่มเข้าสู่ช่วงการเจริญเติบโตแบบก้าวกระโดด (Growth Spurt) ในช่วงอายุประมาณ 12-13 ปี และมักจะมีการเจริญเติบโตสูงสุดในช่วงอายุ 13-15 ปี ซึ่งในช่วงนี้อาจสูงขึ้นได้ถึง 7-12 เซนติเมตรต่อปี หลังจากนั้น อัตราการเจริญเติบโตจะค่อย ๆ ลดลง และมักจะหยุดสูง เมื่ออายุประมาณ 18-20 ปี

ส่วนสูงเด็กหญิง ตั้งแต่อายุ 1 - 18 ปี

อายุ (ปี)	ส่วนสูงเฉลี่ย (ซม.)	ส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์ (ซม.)	ส่วนสูงสูงกว่าเกณฑ์ (ซม.)
1	74.0	69.1	78.9
2	86.0	80.4	91.6
3	94.1	88.1	100.1
4	101.6	95.2	108.0
5	108.4	101.6	115.2
6	114.6	107.4	121.8
7	120.6	113.0	128.2
8	126.4	118.4	134.4
9	132.2	123.8	140.6
10	138.3	129.5	147.1
11	144.7	135.5	153.9
12	151.2	141.6	160.8
13	156.7	146.9	166.5
14	160.8	150.8	170.8
15	163.3	153.3	173.3
16	164.4	154.4	174.4
17	164.9	154.9	174.9
18	165.1	155.1	175.1

เด็กผู้หญิงมักจะเริ่มเข้าสู่ช่วงการเจริญเติบโตแบบก้าวกระโดด (Growth Spurt) เร็วกว่าเด็กผู้ชาย โดยทั่วไปจะเริ่มในช่วงอายุประมาณ 10-11 ปี และมีการเจริญเติบโตสูงสุดในช่วงอายุ 11-13 ปี ซึ่งในช่วงนี้อาจสูงขึ้นได้ถึง 6-11 เซนติเมตรต่อปี หลังจากนั้น อัตราการเจริญเติบโตจะลดลงและมักจะหยุดสูง เมื่ออายุประมาณ 16-17 ปี

แต่อย่าลืมนะครับว่านี่เป็นเพียงค่าเฉลี่ย เด็กแต่ละคนมีอัตราการเจริญเติบโตที่แตกต่างกัน

ความสูงเด็กหญิงและเด็กชาย มีความแตกต่างกันอย่างไร?

คุณเคยสังเกตไหมครับว่า ในช่วงวัยรุ่น เด็กหญิงมักจะสูงกว่าเด็กชายในวัยเดียวกัน? นี่เป็นเพราะเด็กหญิงเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เร็วกว่าเด็กชายประมาณ 2 ปี ทำให้มีการเจริญเติบโตทางด้านความสูงเร็วกว่า

แต่หลังจากนั้น เด็กชายจะมีช่วงการเจริญเติบโตที่นานกว่า ทำให้โดยเฉลี่ยแล้วผู้ชายจะสูงกว่าผู้หญิงเมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่

วิธีส่งเสริมความสูงของเด็กชาย เด็กหญิง

ทีนี้ เรามาดูกันว่ามีวิธีเพิ่มความสูงไหนบ้างที่จะช่วยส่งเสริมความสูงของลูก ๆ ได้

1. โภชนาการที่ดี

อาหารเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดที่พ่อแม่สามารถควบคุมได้ ควรให้ลูกรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง เน้น

โปรตีน: จำเป็นสำหรับการสร้างเนื้อเยื่อ และกระดูก แหล่งโปรตีนที่ดี ได้แก่ เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ นม ถั่ว
แคลเซียม: สำคัญต่อการสร้างกระดูก พบมากในนม และผลิตภัณฑ์จากนม ผักใบเขียว
วิตามิน D3 และวิตามิน K2: ช่วยในการดูดซึมแคลเซียม และช่วยนำแคลเซียมใช้ในการสร้างกระดูก พบในปลาทะเล น้ำมันตับปลา ไข่แดง
สังกะสี: ช่วยในการเจริญเติบโต และซ่อมแซมเนื้อเยื่อ พบในเนื้อสัตว์ ถั่ว เมล็ดพืช
กรดอะมิโนจำเป็น: มีบทบาทสำคัญในการสร้างเนื้อเยื่อ และฮอร์โมนต่าง ๆ รวมถึงฮอร์โมนการเจริญเติบโต

นอกจากนี้ พบว่ามีบางกรณีที่เด็กมีการเจริญเติบโตช้าเนื่องจากขาดสารอาหารจำเป็นบางชนิด เช่น วิตามินเอ และวิตามินเพิ่มความสูงที่จำเป็น ซึ่งร่างกายไม่สามารถสร้างเองได้ ต้องได้รับจากอาหารเท่านั้น กรดอะมิโนจำเป็นมีบทบาทสำคัญในการสร้างเนื้อเยื่อ และฮอร์โมนต่าง ๆ รวมถึงฮอร์โมนการเจริญเติบโต

2. การออกกำลังกาย

การออกกำลังกายไม่เพียงแต่ช่วยให้ร่างกายแข็งแรง แต่ยังกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนการเจริญเติบโตด้วย ดังนั้นควรส่งเสริมให้เด็กออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 60 นาที ซึ่งการออกกำลังกายเพิ่มความสูงที่แนะนำ ได้แก่

การว่ายน้ำ
การกระโดดเชือก
การเล่นบาสเกตบอล
การวิ่ง
การยืดเหยียด

3. การนอนหลับที่เพียงพอ

การนอนหลับเป็นช่วงเวลาสำคัญที่ร่างกายผลิตฮอร์โมนการเจริญเติบโต ควรให้เด็กได้นอนหลับอย่างเพียงพอ

เด็กอายุ 3-5 ปี: 10-13 ชั่วโมงต่อวัน
เด็กอายุ 6-13 ปี: 9-11 ชั่วโมงต่อวัน
วัยรุ่น 14-17 ปี: 8-10 ชั่วโมงต่อวัน

4. ลดความเครียด

ความเครียดสามารถส่งผลลบต่อการเจริญเติบโตของเด็กได้ พ่อแม่ควร

สร้างสภาพแวดล้อมที่อบอุ่น และปลอดภัยในบ้าน
ส่งเสริมการทำกิจกรรมผ่อนคลาย เช่น การฟังเพลง การวาดรูป
พูดคุย และรับฟังปัญหาของลูกอย่างเปิดใจ

5. ตรวจสุขภาพสม่ำเสมอ

พฤติกรรมบางอย่างอาจส่งผลเสียต่อการเจริญเติบโตของเด็ก ควรหลีกเลี่ยง

การสูบบุหรี่ และดื่มแอลกอฮอล์ (สำหรับวัยรุ่น)
การรับประทานอาหารขยะ (Junk Food) และอาหารแปรรูป (Process Food) มากเกินไป
การนอนดึกเป็นประจำ

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับความสูงของเด็ก

1. เด็กหยุดสูงเมื่อไหร่?

โดยทั่วไป เด็กผู้ชายจะหยุดสูงประมาณอายุ 16-18 ปี ส่วนเด็กผู้หญิงจะหยุดสูงประมาณอายุ 14-16 ปี อย่างไรก็ตาม นี่เป็นเพียงค่าเฉลี่ย บางคนอาจหยุดสูงเร็ว หรือช้ากว่านี้ได้

2. ถ้าพ่อแม่ไม่สูง ลูกจะสูงได้ไหม?

ไม่เสมอไป แม้ว่าพันธุกรรมจะมีผลต่อความสูง แต่ปัจจัยอื่น ๆ เช่น โภชนาการ การออกกำลังกาย และสภาพแวดล้อม ก็มีส่วนสำคัญเช่นกัน การดูแลเรื่องเหล่านี้อย่างดีอาจช่วยให้ลูกสูงกว่าค่าเฉลี่ยของพ่อแม่ได้

3. การดื่มนมช่วยให้สูงจริงหรือไม่?

จริง นมเป็นแหล่งของแคลเซียม และโปรตีนที่สำคัญต่อการเจริญเติบโต แต่ต้องดื่มร่วมกับการรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วนด้วย

4. ออกกำลังกายแบบไหนช่วยเพิ่มความสูง?

กีฬาที่มีการกระโดดหรือยืดเหยียดร่างกาย เช่น บาสเกตบอล วอลเลย์บอล ว่ายน้ำ หรือยืดเหยียด สามารถช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของกระดูกได้ดี

5. ทำไมลูกถึงตัวเล็กกว่าเพื่อนในวัยเดียวกัน?

เด็กแต่ละคนมีจังหวะการเจริญเติบโตที่แตกต่างกัน บางคนอาจเข้าสู่ช่วงการเจริญเติบโตแบบก้าวกระโดด (Growth Spurt) เร็วกว่าหรือช้ากว่าเพื่อน ทำให้ในบางช่วงอายุอาจดูเตี้ย หรือสูงกว่าเพื่อนได้

ผลิตภัณฑ์ Hi Pro ทางเลือกใหม่สำหรับการส่งเสริมความสูงของเด็ก

ในปัจจุบัน นวัตกรรมทางการแพทย์ได้พัฒนาไปอย่างมาก และหนึ่งในผลิตภัณฑ์ที่น่าสนใจสำหรับการส่งเสริมความสูงของเด็กก็คือ “Hi Pro“ จาก Professional Health คลินิกเพิ่มความสูงชั้นนำของไทย

Hi Pro เป็นผลิตภัณฑ์ที่พัฒนาขึ้นจากการศึกษา และรวบรวมข้อมูลจากเคสการรักษาความสูงในเด็กกว่า 5 ปี โดยทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งได้รับการรับรองจากองค์การอาหาร และยา (อย.)